Kolejka parkowa raz jeszcze

Pamiętacie wpis o wrocławskich wąskotorówkach? O ten. Wierzę, że pamiętacie.

Szukając materiałów do zupełnie innego tematu natrafiłem ostatnio na ślad jeszcze jednej, nie wymienionej wtedy, wąskotorówki (chyba?) lub kolejki ogrodowej (to zdecydowanie lepsze określenie). Niezbadane są wyroki grzebania w starociach 🙂

W roku 1881 w Breslau odbywała się Śląska Wystawa Rzemiosła i Przemysłu (Die Schlesische Gewerbe- und Industrie-Ausstellung in Breslau), w trakcie której, na 14200m2, prezentowano szerokiemu gronu społeczeństwa dorobek ponad 1300 firm i osób prywatnych. W mocno przeszklonym pawilonie głównym, w jego centralnej sali, wystawiano artykuły szklane i porcelanę. Miały tu też swoje stoiska kopalnie oraz huty. Pawilony boczne to ekspozycja wyrobów metalowych oraz panorama Karkonoszy dodatkowo też wystawa maszyn parowych, akcesoriów gorzelniczych, czy do fabrykacji octu. W jednej z bocznych sal zainstalowano także niewielką drukarnię, przygotowującą codziennie Donosiciela urzędowego wystawy – rodzaj gazetki wystawowej. Na terenie wystawy prezentowano też zakłady tkackie, obuwnicze i inne działające „na żywo”, produkujące swoje wyroby na oczach widzów, wprost na ich zamówienie. Warto w tym miejscu dodać, że po mieście kursowały dorożki, których woźnice sprzedawali bilety wstępu na wystawę, a przedsiębiorstwo tramwajowe BSEG (Breslauer Straßen-Eisenbahn-Gesellschaft czyli Wrocławskie Towarzystwo Ulicznej Kolei Żelaznej – tramwaje konne) wybudowało ok 1000m dodatkowych torów tramwajowych aby ułatwić dojazd na wystawę wszystkim chętnym. Po mieście poruszały się wozy z tablicami kierunkowymi Nach der Ausstellung (Na wystawę), których konduktorzy również prowadzili sprzedaż biletów.

Z wystawy znaleźć można kilka ciekawych materiałów graficznych prezentujących zarówno widok ogólny jak i plany czy rzuty poszczególnych budowli. Właśnie tutaj odnalazłem ślad kolejnej kolei parkowej jaka najpewniej funkcjonowała na terenie wystawy.

Zacznijmy od planu wystawy:

I jeszcze jeden plan:

Warto tu zwrócić też uwagę na wybudowaną na potrzeby wystawy specjalną bocznicę kolejową wyprowadzoną z równi stacyjnej dworca Wrocław Nadodrze i przez plac przed budynkiem dworcowym, poprzez tor wyciągowy w kierunku dzisiejszej ul. Pomorskiej wprowadzającą dwa tory, jeden do głównego pawilonu, a drugi obok. Ich zarys widoczny jest wyraźnie na obu planach w górnej części.

Przejdźmy teraz do widoku ogólnego:

I następny widok:

Wyraźnie widać, że po lewej stronie obu tych reprodukcji widnieje coś co jednoznacznie się kojarzy z koleją. Między stoiskami, restauracjami, karuzelami i zielenią widać drabinkę toru, a na powiększonym detalu ukazuje się nam nawet wóz z płóciennym daszkiem wypełniony gośćmi. Wygląda niemal identycznie jak ówczesne wozy tramwajowe.

Ponieważ nie widać żadnej chmury dymu ani nad torem żadnej trakcji (tramwaje elektryczne uruchomiono w mieście dopiero w 1893 roku) można z dużą dozą prawdopodobieństwa założyć, że trakcja takiej kolei była konna, a że wóz ten jest do oglądającego zwrócony tyłem to i konia na nim nie widać bo jest zasłonięty rozstawionym nad podróżnymi daszkiem.

Dla ciekawych tematu pozwoliłem sobie nanieść prawdopodobny zarys torowiska kolei parkowej (czerwona linia), terenu wystawy (pomarańczowe tło), czy bocznicy kolejowej (fioletowe linie):

Ciekawe czy do dzisiaj w gruncie zachowały się jakiekolwiek ślady po tej kolejce? Choć jedna śruba podkładowa, jeden łupek? Nie sądzę, ale kto wie? Trzeba pamiętać jednak, że park St. Staszica w czasie oblężenia Festung Breslau był intensywnie wykorzystywany jako miejsce tymczasowego pochówku i w związki z tym z pewnością został gruntownie przekopany.

Na koniec naszła mnie jeszcze jedna myśl. A może BSEG wspomniane wyżej 1000m nowo wybudowanego toru nie położyło po to aby przedłużyć dwie linie tramwajowe w celu ułatwieniu dojazdu na wystawę, a został on przez wrocławskich tramwajarzy położony na terenie wystawy po to aby wozić na jej terenie gości? Długość wydaje się, że nawet by mogła pasować do zaznaczonego powyżej fragmentu torowiska. Postaram się jeszcze ten temat zbadać bo wydał mi się niezwykle interesujący – coś jak detektywistyczne śledztwo z archiwum X 🙂

Napisano Wpisy historyczne | Oznaczone jako: , , , , | 2 komentarze

2 Responses to Kolejka parkowa raz jeszcze

  1. Covalus pisze:

    Ciekawe jest też połączenie z Dworcem Nadodrze. Patrząc na dzisiejszy teren – niewykonalne. Kiedyś pewnie było inaczej. Ale chętnie bym to zgłębił…
    Ciekawe gdzie odgałęziała się bocznica. Tor 6/8 ?

    • sheriff pisze:

      Trudno mi powiedzieć, ale na mapie widać dokładnie, że tor biegł dokładnie tak jak go narysowałem

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

  • Ostatnie wpisy

  • Archiwa

  • Licznik odwiedzin

    • 11
    • 55
    • 560
    • 2 779
    • 689 359