W tym tygodniu rozpoczniemy publikację następnych części kolejnego opowiadania – “Wrogie przejęcie“. Tym razem rozdział trzeci. Dzisiaj Willi dzięki pomocy Rolanda rozpoczyna wyprawę mającą na celu przekazania okupu. Ponieważ przeżycia dnia poprzedniego dość mocno się odcisnęły w jego psychice – miewa trudności z rejestrowaniem wydarzeń dookoła niego się dziejących 🙂
W ramach dodatku dzisiaj krótko dwa tematy pośrednio ze sobą powiązane, a wynikające z Waszych uwag jakie do mnie skierowaliście.
Sprawa pierwsza; “Wertheim vs. AWAG”
Sprawa dotyczy zmiany nazwy domu towarowego należącego do koncernu posługującego się od 1852r. nazwą “Wertheim”. Koncern ów posiadał w tamtych czasach około dziesięciu domów towarowych w szeregu miast Niemiec. Budowane były z przepychem i dużym rozmachem, a jednym z nich był, znany dzisiaj jako DH Renoma, budynek wybudowany w latach 1928-1930 przy Schweidnitzer Straße 40. Koncern plany budowy swojego oddziału w Breslau miał już przed I wojną światową, jakkolwiek różnego rodzaju przeszkody (wojna, kryzys etc) spowodowały, że do planów tych wrócono dopiero u progu lat 30-tych. W konkursie na projekt tego obiektu, rozpisanym w październiku 1927r. wygrał pomysł oznaczony godłem: “Wratislaviae”, którego autorem był Hermann Dernburg. Jak podaje mój ulubiony portal (tak, oczywiście chodzi o dolny-slask.org) pokonał on tak znanych architektów jak Theo Effenberger, Ludwig Moshamer, Herman Wahlich czy Erich Mendelshon.
Po wybudowaniu obiekt ten posiadał kubaturę 160 000 m3, powierzchnię 35 000 m2 i był wysokości 32 m. Wzniesiono go na działce o powierzchni 6200 m2, którą uzyskano wyburzając między innymi znany Breslauski hotel “Residenz”. Stalową konstrukcję szkieletową o wadze 3800 t wykonała Huta “Karol” (Carlshütte) z Wałbrzycha (później wykonała ona też konstrukcję kina Capitol). Po uroczystym otwarciu jakiego dokonano w dniu 2 kwietnia 1930r. obiekt ten stał się największym obiektem handlowym w Breslau i w założeniu zarządu koncernu miał być konkurencją dla znanego domu handlowego braci Barasch stojącym przy Rynku (dzisiejszy DH “Feniks”).
W wyniku uchwalenia tzw ustaw norymberskich 14 września 1935r. których celem było ograniczenie praw żydów, rozpoczęły się także prześladowania rodziny Wertheimów. W ich efekcie państwo przejęło wszystkie domy handlowe jakimi rodzina ta dysponowała. W celu zarządzania nimi (i nie tylko nimi) założono nową, państwową spółkę pod nazwą: AWAG (Allgemeine Warenhaus Gesellschaft). Stała się ona właścicielem także obiektu w Breslau.
Zostałem ostatnio zapytany dlaczego w opowiadaniu “Wyjątkowe zaangażowanie” posługuję się nazwą “Wertheim”, skoro nacjonalizacja firmy nastąpiła już w 1937r. (Wg moich danych nastąpiło to formalnie albo w listopadzie albo w grudniu 1937r. po rok trwającym procesie.).
Odpowiedź jest dwojaka, ale nad wyraz prosta. Po pierwsze, dla mieszkańca Breslau, który budynek ten od dawna nazywał “Wertheim”, trudno byłoby się przestawić na nową nazwę. Sam miałem podobnie w sytuacjach gdy zmieniały się we Wrocławiu nazwy ulic w związku z reformą ustrojową. Dość długo nie mogłem z siebie wyrzucić nazwy ul. Świerczewskiego czy pl. Dzierżyńskiego, choć obaj ci panowie generalnie napawają mnie obrzydzeniem. Jak to mówią: przyzwyczajenie jest drugą naturą człowieka. Po drugie zaś i najważniejsze: Udało mi się trafić na widokówkę prezentującą widok Tauentzien Platz z lipca 1938r. kiedy to był on przystrojony z okazji odbywającego się w tym czasie w mieście “Deutsches Turn- und Sportfest 1938 in Breslau” – czyli Niemieckiego Święta Sportu i Gimnastyki. Widać na niej wyraźnie, choć skan nie jest najlepszej jakości, że przedmiotowy budynek posiada nadal zawieszoną nad tarasem restauracji (która nota bene będzie miejscem jednej ze scen w opowiadaniu z serii jesieni 1938r.) nazwę “Wertheim”:
Stąd uznałem, że Wili może z powodzeniem się posługiwać się wcześniejszą nazwą tego obiektu. Obiecuję, że później już będzie posługiwał się nazwą po zmianie właściciela 🙂
A może ktoś będzie w stanie podać dokładną datę faktycznej zmiany nazwy?????
Deutsches Turn- und Sportfest 1938 in Breslau
Docieramy tutaj do kolejnego pytania jakie mi zadano: Dlaczego w moim Breslau nie ma słowa o tym wydarzeniu, które bardzo mocno ingerowało w życie mieszkańców miasta?
Jest to świadomie dokonany wybór, gdyż uznałem, że wydarzenia tego festynu, jaki absorbował całe miasto w dniach 20 lipca – 14 sierpnia, będą sprawiały duże trudności komunikacyjne i ogólne będą przeszkadzać Willemu w rozwiązywaniu zagadek. Muszę przyznać, że mam pewien pomysł na opowiadanie, gdzie wydarzenia właśnie tego święta będą odgrywały jedną z głównych ról. Będą skutecznie utrudniać naszemu bohaterowi jakichkolwiek działania przez niego prowadzone. Ale to zupełnie inna historia. 😀
Dość powiedzieć, że w opowiadaniu “Niewinni kłamcy” czas akcji umieściłem wcześniej, przed rozpoczęciem festynu sportowego, mniej więcej w czerwcu 1938r. Kolejne opowiadanie, a więc “Wyjątkowe zaangażowanie” właśnie, zahacza o czas kiedy Breslau mógł żyć obchodami, ale świadomie wysyłam Willego w podróż poza jego granice, do Bad Fliensberg, aby uniknąć konfrontacji, która mogłaby mi sprawić pewne kłopoty. Czas akcji tego opowiadania można z przybliżeniem, mniej więcej do tygodnia, dość precyzyjnie określić. Dzieje się tak, gdyż w treści znajduje się pewnego rodzaju “znacznik”, który pozwala określić datę. Wydało mi się to bardzo sensowne aby umieszczać w każdej treści kolejnego opowiadania taki marker. Powiedzmy, że to taki rodzaj zabawy, dodatkowej zagadki dla czytelnika.
Teraz mi właśnie przyszło do głowy, żeby ogłosić mały konkurs: Dla uważnych czytelników, którzy będą w stanie zidentyfikować ów “marker” wyznaczający dokładnie datę wydarzeń, a którzy prześlą do mnie swoje odpowiedzi niestety nie przewiduję nagród pieniężnych (chyba, że w Reichsmarkach :-P) ale mogę zaoferować zwycięzcy, czyli pierwszej osobie, która poda prawidłowe rozwiązanie, że wymyślona przez niego postać zostanie umieszczona w jednym z kolejnych opowiadań. Tę postać trzeba będzie ubrać, ostrzyc, ustalić rysy twarzy, przyzwyczajenia etc. <- to właśnie będzie zadanie/nagroda. Podoba się Wam? Jeżeli tak – zapraszam do uważnego czytania i kontaktu ze mną.
Rozwiązanie konkursu i ogłoszenie wyników za tydzień!